ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

ΤΟ ΣΠΑΣΙΜΟ ΤΟΥ ΡΟΔΙΟΥ

Το πρωί της Πρωτοχρονιάς στην Πελοπόννησο, η οικογένεια πηγαίνει εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας (δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του) και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.

Μπαίνοντας μέσα , με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν τα σπόρια του παντού και ταυτόχρονα λέει: << Με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσα σπόρια έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά>>.

Τα παιδιά μαζεμένα γύρω - γύρω κοιτάζουν τα σπόρια αν είναι τραγανά και κατακόκκινα. Όσο γερά κι όμορφα είναι τα σπόρια, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.

ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ

Το ζύμωμα του Χριστόψωμου θεωρείται έργο θείο και είναι έθιμο καθαρά Χριστιανικό. Οι γυναίκες φτιάχνουν τη ζύμη με ιδιαίτερη ευλάβεια και υπομονή. Το ζύμωμα είναι μια  ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, όπως ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα και κατά τη διάρκεια του ζυμώματος λένε : << Ο Χριστός  γεννιέται, το φως ανεβαίνει , το προζύμι γένει>>. Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ' τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι ή ένα αυγό, συμβολίζοντας τη γονιμότητα.

Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί, αφού αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και της οικογένειάς του. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα , δίνοντας πολλές ευχές.

ΟΙ ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΙΚΕΣ ΚΟΛΟΝΙΕΣ

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς , τα παιδιά βάζουν μια αγιοβασιλίτσα στην είσοδο του σπιτιού, για να φυλάει το σπίτι. Το μεσημέρι, οι Κεφαλονίτισσες μαγειρεύουν τηγανίτες. Το ίδιο βράδυ,οι κάτοικοι στο Αργοστόλι πηγαίνουν στην εκκλησία κρατώντας κολόνιες με τις οποίες ραντίζουν ο ένας τον άλλο . Στο γυρισμό , σπάνε στο κατώφλι ένα ρόδι και μετρούν τα σπόρια του. Κάθε σπόρος συμβολίζει και μια ευχή που θα πραγματοποιηθεί τη νέα χρονιά.

ΤΑ ΑΓΙΟΒΑΣΙΛΙΑΤΙΚΑ ΚΑΡΑΒΑΚΙΑ

Στην πόλη της Χίου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς υπάρχει ένα έθιμο, τα αγιοβασιλιάτικα καραβάκια. Σύμφωνα με αυτό, οι ενορίες κατασκευάζουν πλοία, σε σμύκρινση. Αυτά συναγωνίζονται μεταξύ τους ως προς την ποιότητα κατασκευής και ως προς την ομοιότητα με τα πραγματικά πλοία, ενώ οι ομάδες , το πλήρωμα, του κάθε πλοίου τραγουδούν κάλαντα.

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΦΟΥΦΟΥΔΕΣ

Με παραδοσιακές φουφούδες και την επίσκεψη του Καππαδόκη Άη Βασίλη γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στην πόλη της Καβάλας. Το εμπορικό κέντρο της πόλης την παραμονή των Χριστουγέννων θυμίζει μια μεγάλη ψησταριά. Στους περισσότερους πεζόδρομους, αλλά και στα πεζοδρόμια,οι έμποροι στήνουν υπαίθριες ψησταριές, τις λεγόμενες φουφούδες και προσφέρουν σε όλους τους περαστικούς ψητά κρέατα και ντόπιο κόκκινο κρασί.

Οι παραδοσιακές φουφούδες στήνονται ξανά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αυτή τη φορά σε μεγαλύτερη έκταση και  από νωρίς το μεσημέρι στήνεται μεγάλη γιορτή με άφθονο κρασί, ορχήστρες  και υπαίθριες ψησταριές για την υποδοχή του νέου χρόνου πολύ πριν από τα μεσάνυχτα.

Από την παραμονή των Χριστουγέννων ένα ακόμη έθιμο αναβιώνει στην πόλη και συγκεκριμένα στην περιοχή της Νέας Καρβάλης. Πρόκειται για την επίσκεψη του Καππαδόκη Άη Βασίλη που ολοκλήρωσε το μεγάλο του ταξίδι από την Καισάρεια φθάνοντας στο λαογραφικό χωριό << Ακόντισμα>>, όπου θα παραμείνει μέχρι την τελευταία μέρα του έτους.

ΚΟΛΙΝΤΑ ΜΠΑΜΠΟ

Στην Πέλλα αναβιώνει το έθιμο της  << Κόλιντα Μπάμπο>> που έχει σχέση με τη σφαγή του Ηρώδη. Οι κάτοικοι της περιοχής ανάβουν το βράδυ φωτιές φωνάζοντας << Κόλιντα Μπάμπο>> δηλαδή << σφάζουν γιαγιά>>. Σύμφωνα με το έθιμο, οι φωτιές ανάβουν για να μάθουν οι άνθρωποι για τη σφαγή και να προφυλακτούν.

Το διαβάσαμε στο Μέγα Καζαμία , το Σύμπαν, σελ. 29 - 30, 2012